Het buurtschap Reeth, even ten noorden van Nijmegen, vormt al jaren het brandpunt van een reeks ingrepen in de omgeving. Tal van projecten staan op stapel: doortrekken en verbreden van de A15, de railterminal Gelderland (RTG) en de ontsluitingsweg RTG, windpark Nijmegen Oosterhout, een zonnepark … Op 13 september brengen we met een aantal LEO- en POM-leden een bezoek aan de Mussenhut in Nijmegen, het bezoekerscentrum van het Windpark Nijmegen Betuwe. Het windpark is een van de ingrepen waarmee de omgeving te maken heeft. Energietransitie en omgevingsmanagement zijn de aandachtsvelden van LEO en POM. We zien dit bezoek dan ook als een mooie gelegenheid om met bewoners in gesprek te gaan.
Leefbaar Reeth, de bewonersgroep waarvan 86 procent van de omwonenden lid is, geeft een presentatie over de projecten in hun omgeving. Koos Nijssen, secretaris van Leefbaar Reeth, maakt het standpunt van de bewoners duidelijk: er is te weinig tot geen aandacht voor de bewoners terwijl die vragen en opmerkingen hebben. Zij wonen in het gebied en kennen de omgeving, dus wellicht hebben ze goede alternatieven. Je krijgt hoe dan ook met hen te maken. Bewoners er pas bij betrekken als veel al is besproken en besloten, is te laat. Koos en anderen van Leefbaar Reeth waren eerder bij de energiedialoog aanwezig in Den Haag. De bewonersgroep vond de bijeenkomst teleurstellend. Er was geen dialoog en al zeker niet met omwonenden. Dit terwijl zij graag hun ervaringen willen delen om daarmee bij te dragen aan de energietransitie zonder dat daarbij de lasten alleen bij de omwonenden komen te liggen. De lusten zijn tenslotte voor de hele maatschappij. LEO en POM vinden het belangrijk te leren van ervaringen en namen daarom het initiatief tot deze bijeenkomst.
Alex de Meijer van de Gelderse Natuur en Milieufederatie vertelt over het ontstaansproces rond het Windpark Nijmegen Betuwe. ‘Wij hebben een goede relatie met de buren en dat heeft te maken met onze achtergrond als coöperatie die de kant van de omwonenden beter kent. Die kant hebben wij in het begin heel erg vooropgesteld. Als coöperatie zijn wij van mening dat je beter mensen kunt hebben die verzet bieden, want die geven om hun leefomgeving. Als ze dat niet zouden doen, zouden ze onverschillig zijn.’
De adviezen die voortkomen uit de bijeenkomst zijn toe te passen op de diverse projecten:
- Betrek burgers al bij de locatiekeuze. Stel dat er 6 opties zijn, publiceer die dan, want dan zijn die mensen er al bij betrokken. Laat die mensen praten over de voor- en nadelen van de opties. Daarmee haal je ook kennis in huis.
- Zorg voor dialoog over verschillende varianten van een plan en geef uitleg over de beste variant zodat er inzage is in de redenen waarom. Laat de omwonenden uitleg geven over de variant die zij het beste vinden en waarover zij ontevreden zijn in het voorgestelde plan.
- Blijf in gesprek, ook als het moeilijk gaat. Zorg dat alle partijen zijn vertegenwoordigd in een klankbordgroep. Omwonenden hebben te maken met één geheel en willen niet praten over alle losse deelprojecten. Kies als partij niet voor het alleen willen praten over je eigen project.
- Er moet één omgevingsfonds komen met één budget zodat er voor omwonenden één procedure is en één schadebedrag. Ook moet er een schadevergoedingsregeling komen zonder juridische procedure.
- Wuif zorgen van omwonenden niet weg.
- Laat zien dat je meer doet dan het wettelijk minimum.
- Collectieve deelname financiering is prima, maar het is onvoldoende voor draagvlak.
- Maak afspraken met de omwonenden net zoals met andere partijen wordt gedaan. Zet afspraken met omwonenden op papier, nog voordat het plan definitief is.