LEO blogt 2 mei 2019

Windenergieprojecten op land: verduurzaming of acceptatie?

logo LEO

Onder de noemer "LEO Onderzoekerspodium" verschijnt in aanloop naar de Sectorbijeenkomst op 16 mei elke twee weken een gastblog door een onderzoeker op onze website. Deze keer is het woord aan Else Noë.

Windenergieprojecten op land: verduurzaming of acceptatie?

Maart 2019 heb ik een onderzoek afgerond dat gaat over het klimaat, de druk die de politiek en de burger voelen om te verduurzamen en de spanningen die daarbij ontstaan. Ik heb mij binnen het brede scala aan onderwerpen gericht op windenergieprojecten op land en de betrokkenheid van overheden, initiatiefnemer en omgeving.

Windenergie op land is nodig om de klimaatdoelstellingen te halen en het merendeel van de Nederlandse burgers is pro windenergie, zo blijkt uit meerdere onderzoeken. Toch is weerstand vanuit de lokale omgeving de grootste remmende factor in de ontwikkeling van windenergie op land. Andersom vertaald: reputatieschade en vertraging door omgevingsfactoren zijn voor ontwikkelaars en de overheid de grootste risico’s van windenergie ontwikkeling.


Sociale Impact Analyse als oplossing?

Om de spagaat tussen verduurzaming en acceptatie te overbruggen wordt vaak gewezen op participatie. Dat participatie de oplossing moet zijn, is recentelijk zelfs vertaald in de nieuwe Omgevingswet, waarin participatie bij ruimtelijke ontwikkeling verplicht wordt gesteld. Echter, het is heel lastig gebleken om – zowel wetenschappelijk gezien als in de praktijk – participatie te definiëren, te handhaven en te reguleren. De huidige methoden schieten tekort om de spagaat te overbruggen en het goed functioneren van de Omgevingswet te ondersteunen. Daarom is voor dit onderzoek gezocht naar een set handvatten om participatie vorm te kunnen geven. Daarbij is een methode onderzocht die in het buitenland vaak wordt gebruikt bij projecten met grote sociale risico’s: de Sociale Impact Analyse (SIA). De SIA kan gedefinieerd worden als een proces dat risico’s en effecten in kaart brengt en afweegt. Daarbij wordt geput uit ervaringen van omwonenden binnen de hindercontouren van het project en niet (alleen) uit ‘expert kennis’ zoals in de huidige besluitvorming wel veel gebeurt.

Participatie-paradox en inclusieve subjectieve besluitvorming

Uit mijn onderzoek blijkt het volgende:

Tijdens de LEO sectorbijeenkomst van 16 mei ga ik graag met jullie in gesprek over hoe concreet plannen moeten zijn voor je de omgeving betrekt. Waarom moet dat? Moet en kan het niet al veel eerder (dus ook zonder concreet plan) en zou een SIA bij kunnen dragen aan het verhelpen van mogelijke angsten en dilemma’s rondom het betrekken van de omgeving? Als je al deze vragen zo hoort, wat hoop jij dan dat een SIA oplevert?